İKTİSADİ KIYMETLERİN YENİDEN DEĞERLEMESİNE (DEĞERİNİN GÜNCELLEMESİNE) İLİŞKİN VERGİ USUL KANUNU’NDA DÜZENLEME YAPILMIŞTIR

09.06.2021 tarihinde Resmi Gazete’de yayımlanan 7326 sayılı Kanun ile Vergi Usul Kanunu’nun Geçici 31’inci maddesine yeni bir fıkra eklenmiştir.

Buna göre, tam mükellefiyete tabi ve bilanço esasına göre defter tutan gelir ve kurumlar vergisi mükellefleri, 09.06.2021 tarihi itibariyle aktiflerinde yer alan taşınmazlar ile amortismana tabi diğer iktisadi kıymetlerini 31/12/2021 tarihine kadar yeniden değerlemeye tabi tutabilir.

Söz konusu düzenleme vergi planlaması açısından çok cazip olanaklar sunmaktadır. O yüzden, özellikle satılması muhtemel iktisadi kıymetleriniz bulunmaktaysa, önemle dikate almanızı tavsiye etmekteyiz. Ayrıca, işletmelerin özkaynak yapılarının güçlendirilmesi bağlamında da söz konusu maddeden faydalanmak mümkündür.

• Aktife kayıtlı taşınmazlar ile diğer amortismana tabi iktisadi kıymetler 2004 yılından sonraki bir tarihte satın alınmışsa, yapılacak değerlemede, 2021/Mayıs ayına ait Yİ-ÜFE oranı, iktisadi kıymetin satın alındığı ayı izleyen ayın Yİ-ÜFE oranına bölünerek bir katsayı elde edilecektir. Bu katsayı, hem iktisadi kıymetin kayıtlı değeri hem de onun ayrılmış amortismanı ile çarpılacaktır. Yeniden değerleme sonrası net aktif bedel ile yeniden değerleme sonrası net aktif bedel arasındaki fark pasifte özel bir fon hesabına intikal ettirilecektir. Böylece, iktisadi kıymetin kayıtlardaki net aktif bedeli, bulunan katsayı kadar güncellenmiş olacaktır.
• Aktife kayıtlı taşınmazlar ile diğer amortismana tabi iktisadi kıymetlerin aktife kayıtlı değeri, daha önce enflasyon düzeltmesine tabi tutulmuşsa (yani kayıtlarda 2005 yılından önce de bulunmaktaysa), yapılacak değerlemede, 2021/Mayıs ayına ait Yİ-ÜFE oranı (666,79), 2005/Ocak ayına ait Yİ-ÜFE oranına (114,83) bölünerek kat sayı bulunacaktır.Bulunan oran, (666,79 / 114,83=) 5,806, hem iktisadi kıymetin kayıtlı değeri hem de onun ayrılmış amortismanı ile çarpılacaktır. Yeniden değerleme sonrası net aktif bedel ile yeniden değerleme sonrası net aktif bedel arasındaki fark pasifte özel bir fon hesabına intikal ettirilecektir. Bir başka deyişle, iktisadi kıymetin kayıtlardaki net aktif bedeli, 5,806 katı kadar güncellenmiş olacaktır.

Son olarak, taşınmazlar, daha önce, 2018 yılında 7144 sayılı Kanun çerçevesinde değerlenmişse, bu taşınmazlar için 2021/Mayıs ayına ait Yİ-ÜFE oranı, 2018/Mayıs ayına ait Yİ-ÜFE oranına bölünerek, elde edilecek kat sayı nispetinde, taşınmazın net aktif değeri güncellenecektir.

Özel fon hesabına intikal ettirilen tutar üzerinden %2 oranında vergi ödenecektir. Söz konusu vergi, 2’şer aylık dönemlerde 3 taksite ödenecektir. Böylece, ilgili kıymetin yeniden değerlemeye tabi tutulmuş kısmının ileride satışa konu olması durumunda, genel kurumlar vergisi oranı (bu yıl %25) yerine, %2 ile vergilenmesi sağlanmış olacaktır.

Örnek vermek gerekirse, 2015 yılında satın aldığınız aktife kayıtlı bir makinenin bedeli 3.000.000 TL ve ayrılmış amortismanı da 1.000.000 TL’dir. Yani net aktif bedel 2.000.000 TL’dir. Söz konusu makineyi satmayı düşünmektesiniz. Madde kapsamında güncelleme için bulunan kat sayının 2 olduğunu düşünelim. Bu durumda, makinenin hem kayıtlardaki değeri (3.000.000 TL), hem de makinenin amortisman rakamı (1.000.000 TL), yeniden değerleme kat sayısı (2) ile çarpılacak ve yeni bir net atfif değer (6.000.000 – 2.000.000 =4.000.000 TL) ortaya çıkacaktır. Yeni net aktif değer (4.000.000) ile önceki net aktif değer (2.000.000) arasındaki fark özel fon hesabına intikal ettirilecektir. Bu tutar üzerinden %2 vergi ödenecektir.

Hemen akabinde ilgili makinenin 5.000.000 TL’ye satıldığını farz edelim. Bu durumda, satış karı; 5.000.000 – 4.000.000 (yeni net aktif bedel) =1.000.000 TL olacak ve bu tutar üzerinden kurumlar vergisi ödenecektir. Eğer, yeniden değerleme yapılmazsa, 5.000.000 – 2.000.000 (eski net aktif bedel) = 3.000.000 TL üzerinden kurumlar vergisi ödenecektir. Böylece, yeniden değerleme tutarı olan 2.000.00 TL, genel kurumlar vergisi oranı (%25 %20) yerine, %2 oranında vergiye tabi tutulmuş olacaktır.

Bilgilerinize sunulur,

Okan COŞGUN
YMM